Fakty i mity o kastracji i sterylizacji: Co musisz wiedzieć PRZED podjęciem decyzji?

Decyzja o kastracji lub sterylizacji psa jest jedną z najważniejszych, jakie podejmuje właściciel. Niezależnie od tego, czy właśnie analizujesz szczegółowy cennik sterylizacji suki, czy dopiero zastanawiasz się nad zabiegiem kastracji samca, na pewno spotkałeś się z lawiną "dobrych rad". "Sąsiadka mówiła, że pies po tym całkiem głupieje". "Czytałem na forum, że suka musi mieć raz szczeniaki dla zdrowia". "A co, jeśli mój pies się już nie obudzi?".

Te "ale" i "co jeśli" to najczęściej powtarzane mity – potężne, głęboko zakorzenione i... najczęściej nieprawdziwe. Żyjemy w czasach, gdy medycyna weterynaryjna jest na niezwykle wysokim poziomie, a mimo to decyzje o zdrowiu naszych pupili wciąż podejmujemy na podstawie "ludowych mądrości" sprzed 30 lat. Ten poradnik jest po to, by ostatecznie oddzielić fakty od fikcji. Jesteś o krok od podjęcia świadomej decyzji – pomożemy Ci postawić ten krok ze 100% pewnością.

Mit nr 1: "Pies po kastracji straci swój charakter, stanie się leniwy i apatyczny"

To prawdopodobnie największy mit dotyczący samców. Właściciele psów stróżujących obawiają się utraty instynktu obronnego, a właściciele psów sportowych – spadku energii. Czas na twarde fakty.

FAKT: Kastracja nie zmienia *charakteru* ani *temperamentu* psa. Twój pies to nadal ten sam pies. Nie straci swojej osobowości, chęci do zabawy, instynktu stróżowania czy nauczonych komend. Zabieg ten eliminuje (lub znacząco ogranicza) zachowania napędzane bezpośrednio przez testosteron.

Co to oznacza w praktyce?

• Zmniejszy się (lub zniknie) agresja rywalizacyjna wobec innych samców.
• Zmniejszy się (lub zniknie) chęć do ucieczek w poszukiwaniu suki w rui.
• Zmniejszy się (lub zniknie) znaczenie terenu w domu i obsesyjne obwąchiwanie każdego krzaka.
• Pies stanie się spokojniejszy, ale nie "leniwy". Znika u niego potężny, frustrujący popęd, którego nie może zrealizować. Mówiąc wprost: pies staje się bardziej stabilny psychicznie i skupiony na człowieku, co często ułatwia szkolenie.

Jeśli Twój pies jest leniwy, to prawdopodobnie dlatego, że jest po prostu... leniwy. Zwalanie tego na kastrację jest wygodną wymówką.

Mit nr 2: "Suka musi mieć chociaż raz w życiu szczeniaki dla zdrowia"

To najbardziej szkodliwy mit medyczny, jaki istnieje w świadomości właścicieli. Jest nie tylko nieprawdziwy, ale wręcz niebezpieczny.

FAKT: Ciąża i poród nie dają suce żadnych korzyści zdrowotnych. Wręcz przeciwnie – są dla organizmu gigantycznym obciążeniem i niosą ze sobą poważne ryzyko:

• Komplikacji porodowych, często kończących się drogim, ratującym życie cesarskim cięciem.
• Zapalenia gruczołu mlekowego (mastitis).
• Tężyczki poporodowej.
• Śmierci szczeniąt lub matki.

A co ze zdrowiem "na przyszłość"? Jest dokładnie odwrotnie. Każda kolejna cieczka zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów gruczołu mlekowego oraz śmiertelnie groźnego ropomacicza. Sterylizacja wykonana przed pierwszą cieczką redukuje ryzyko raka sutka do zaledwie 0,5%. Wykonana po pierwszej cieczce – ryzyko to wzrasta już do 8%. Decyzja o "dopuszczeniu suki dla zdrowia" to świadome narażanie jej na przyszłe choroby.

Mit nr 3: "Zabieg rozwiąże wszystkie problemy z agresją"

To pułapka, w którą wpada wielu właścicieli. Oddają psa na kastrację, licząc na "magiczną" przemianę, a problem nie znika.

FAKT: Kastracja pomoże tylko i wyłącznie na agresję o podłożu hormonalnym (dominacyjnym, rywalizacyjnym). Jeśli Twój pies rzuca się na inne samce, walczy o terytorium lub suki – tak, zabieg powinien znacząco pomóc.

Jednak kastracja nie pomoże (a czasem może nawet nieznacznie zaszkodzić) w przypadku:

• Agresji lękowej: Pies, który atakuje ze strachu, po obniżeniu testosteronu (który bywa "hormonem odwagi") może stać się jeszcze bardziej lękliwy.
• Agresji wyuczonej: Np. obrony zasobów (miski, zabawek), której pies nauczył się przez lata.
• Agresji wynikającej z braku socjalizacji.

W takich przypadkach zabieg nie zastąpi konsultacji z dobrym behawiorystą. Traktowanie kastracji jako leku na całe zło jest błędem.

Fakt nr 1: "Mój pies na pewno przytyje po zabiegu"

To nie jest mit, to realne ryzyko, ale jednocześnie jest to półprawda. Pies nie tyje "od kastracji", ale od swojego właściciela.

FAKT: Zabieg powoduje zmiany hormonalne, które spowalniają metabolizm psa nawet o 20-30%. Jednocześnie u wielu psów rośnie apetyt (brak hormonów hamujących łaknienie). Mamy więc prosty przepis na katastrofę: mniejsze zapotrzebowanie + większy apetyt = nadwaga.

Ale to ryzyko jest w 100% pod Twoją kontrolą!

1. Natychmiast po rekonwalescencji obniż dawkę karmy o ok. 20-25% LUB...
2. Zmień karmę na specjalistyczną typu "Sterilised" lub "Light". Są one mniej kaloryczne, a mają więcej błonnika, dając uczucie sytości (np. karmy marek Hill's, Royal Canin czy Brit Veterinary Diets).
3. Zwiększ (a przynajmniej utrzymaj) dawkę ruchu. Spacer 3x10 minut to za mało.

Pies tyje od nadmiaru kalorii, a nie od braku jąder czy macicy. To wyłącznie kwestia odpowiedzialnego żywienia.

Fakt nr 2: "U suki może pojawić się nietrzymanie moczu"

To kolejna realna obawa, którą trzeba traktować poważnie. To tak zwane "posikiwanie po sterylizacji" (fachowo: PNI - Pet Neuter Incontinence).

FAKT: U pewnego odsetka suk (statystyki wahają się od 5% do 20%, w zależności od rasy i wieku zabiegu) na skutek spadku poziomu estrogenów dochodzi do osłabienia mięśni zwieracza cewki moczowej. Objawia się to najczęściej popuszczaniem moczu podczas snu, kilka miesięcy lub nawet lat po zabiegu. Częściej dotyczy to ras dużych (boksery, dobermany, owczarki).

Brzmi strasznie? Są dwie dobre wiadomości:

1. Ryzyko ropomacicza (które sterylizacja eliminuje) jest znacznie wyższe i śmiertelnie groźne. Ryzyko PNI jest relatywnie niskie.
2. Problem ten bardzo dobrze poddaje się leczeniu farmakologicznemu. Leki (np. zawierające fenylopropanolaminę, jak Propalin) niemal natychmiast przywracają napięcie zwieracza i problem znika. Koszt miesięcznej terapii jest niewielki.

Nie jest to więc "wyrok", a jedynie możliwe do opanowania powikłanie.

Mit nr 4: "Tani zabieg za 300 zł to to samo, co drogi za 1000 zł"

Skoro trafiłeś na naszą stronę, prawdopodobnie porównujesz ceny. I to bardzo dobrze. Musisz jednak wiedzieć, co jest "w cenie".

FAKT: W przypadku zabiegów chirurgicznych cena niemal zawsze równa się bezpieczeństwu. Różnica 500 zł w cenie zabiegu to nie jest "lepsza marża" kliniki. To jest realny koszt:

• Badań wstępnych: Tanie zabiegi często są "z marszu". Dobre kliniki wymagają badań krwi i echa serca, by dobrać bezpieczną narkozę.
• Rodzaju narkozy: Tani zabieg to często stara narkoza infuzyjna ("dożylna"). Droższy zabieg to bezpieczna narkoza wziewna, z intubacją i pełnym monitoringiem (EKG, pulsoksymetr), nadzorowana przez anestezjologa.
• Leków i materiałów: Koszt leków przeciwbólowych podanych w klinice i zabranych do domu, jakość nici chirurgicznych, sterylność sali operacyjnej.
• Opieki pooperacyjnej: Czy pies jest wybudzany pod tlenem i nadzorem, czy "dochodzi do siebie w boksie".

Pytanie nie brzmi: "Gdzie jest taniej?", ale "Co dostaję w cenie?". Na tym nie warto oszczędzać.

Mit nr 5: "To niepotrzebne okaleczenie i wbrew naturze"

To argument emocjonalny, a nie merytoryczny. Często wynika z antropomorfizacji, czyli przypisywania psu ludzkich uczuć i wartości.

FAKT: Pies nie ma "poczucia męskości" ani marzeń o "macierzyństwie". Ma biologiczny popęd, którego niezrealizowanie prowadzi do frustracji, stresu i niepożądanych zachowań (agresja, ucieczki, znaczenie terenu). Co więcej, żyjemy w "nienaturalnym" środowisku. Trzymamy psy w miastach, w blokach, uniemożliwiając im naturalne rozmnażanie. Konsekwencją tego "nienaturalnego" trybu życia są choroby cywilizacyjne – w tym ropomacicze i nowotwory.

Kastracja i sterylizacja to nie jest "okaleczenie". To jest akt świadomej profilaktyki. To wybór mniejszego, w pełni kontrolowanego ryzyka (planowy zabieg u zdrowego psa) zamiast ogromnego, niekontrolowanego ryzyka (nowotwór, ropomacicze, wypadek podczas ucieczki).

Zresztą, czy naprawdę chcemy, by nasz pies co pół roku przeżywał dramat nieodwzajemnionej miłości do suczki sąsiada albo przechodził stres ciąży urojonej? Dajmy mu po prostu spokój i zdrowie.